Słownik spawalniczy – niezbędne narzędzie każdego spawacza. Sprawdź, co musisz wiedzieć

Jesteś początkującym spawaczem? A może działasz w branży od lat? Niezależnie od odpowiedzi, zajrzyj w nasz słownik spawalniczy i rozwiej swoje wątpliwości. Poniżej umieściliśmy spis przydatnych terminów i pojęć wraz z ich objaśnieniem. Pozwolą Ci one lepiej zrozumieć proces spawania, dzięki czemu doskonalenie Twoich umiejętności stanie się znacznie łatwiejsze. Czytaj dalej i sprawdź, co musisz wiedzieć.

Czym jest poniższy słownik spawalniczy?

Stworzony przez nas słownik spawalniczy zawiera najważniejsze terminy i pojęcia związane z obowiązującymi technikami i procesami spajania. Dzięki tym wyjaśnieniom łatwiej jest zrozumieć wszelkie instrukcje i poradniki dotyczące tej branży. W rezultacie nauka stanie się znacznie łatwiejsza, a Ty będziesz mógł pochwalić się lepszą orientacją w świecie spawania. Przełoży się to również na komfort i wydajność pracy. W słowniku zawarliśmy bowiem również podstawowe funkcje spawarek. Dowiesz się zatem, do czego służą i kiedy ich używać.

Do kogo adresowany jest słownik spawalniczy?

Poniższy słownik spawalniczy stworzony jest dla wszystkich tych, którzy interesują się branżą spawalniczą. Wśród nich znajdują się hobbyści, domowi majsterkowicze, a także zawodowi spawacze – zarówno Ci początkujący, jak i osoby mogące poszczycić się nieco bardziej zaawansowanymi umiejętnościami, które chcą po prostu odświeżyć swoją wiedzę. Poniższa treść może także okazać się szczególnie przydatna dla osób sprawujących nadzór spawalniczy.

Słownik spawalniczy, czyli wszystko, co musisz wiedzieć o procesie spawania

Spawalnictwo to szereg zawiłych pojęć i terminów, które należy zrozumieć. Wśród nich wyróżnia się w szczególności:

2T/4T – inaczej dwutakt i czterotakt. Jest to system, który daje możliwość sterowania cyklem spawania. W przypadku zastosowania dwutaktu proces spawania rozpoczyna się po wciśnięciu przycisku. Aby go zakończyć, należy zwolnić włącznik. W czterotakcie natomiast rozpoczęcie spawania rozpoczyna się dopiero po przyciśnięciu i zwolnieniu guzika, a zakończenie wykonuje się poprzez powtórzenie tej czynności. Czterotakt przydaje się np. podczas wykonywania dłuższych i bardziej czasochłonnych spoin.

ANTI STICK – automatyczne wyłączenie napięcia spawania po sklejeniu elektrody ze spawanym materiałem. Ułatwia to jej oderwanie i zapobiega przypadkowemu powstaniu łuku spawalniczego.

ARC FORCE – jedna z funkcji spawarek, która odpowiada za regulację prądu zwarcia. Dzięki temu udaje się uzyskać stabilność łuku.

ATC – funkcja regulująca ciepło, która przydaje się w szczególności podczas spawania cienkich materiałów. Zmniejsza bowiem ryzyko powstawania odkształceń.

Chłodnica spawalnicza – urządzenie przeznaczone do chłodzenia uchwytów spawalniczych.

Cykl pracy spawarki – parametr określający to, jak długo dane urządzenie może pracować bez przerwy. Pod uwagę bierze się przy tym dziesięciominutowy cykl pracy. Tym samym np. przy cyklu pracy 60% spawarka może pod danym obciążeniem spawać przez 6 minut, a pozostałe 4 należy przeznaczyć na odpoczynek, aby mogła ostygnąć. W przeciwnym razie może dojść do jej zagrzania.

Drut spawalniczy – element używany przy spawaniu metodą MIG/MAG oraz TIG. Poprzez łuk elektryczny wraz z powierzchnią spawaną ulega on nadtopieniu. W rezultacie dochodzi do powstania jeziorka, które po zastygnięciu tworzy spoinę.

Elektroda spawalnicza – element, który wykorzystuje się w procesie spawania. Odpowiada on za wytworzenie trwałego spoiwa. Na rynku wyróżnia się różne rodzaje elektrod. Należy je dobrać pod kątem potencjalnego przeznaczenia. Pod wgląd bierze się wiele czynników, np. rodzaj spawanego materiału czy też pozycję spawania.

Gaz osłonowy – wpływa na wydajność i jakość spawania. Jego zadaniem jest ochrona stopionej spoiny przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, które mogłyby doprowadzić do jej utleniania się i utraty trwałości – do takich czynników należy m.in. wilgoć czy zanieczyszczenia. Chłodzi także uchwyt spawalniczy.

HOT START – tzw. gorący start, który dostarcza większej ilości prądu przy każdym zajarzeniu łuku, co ułatwia zapłon elektrody i zapobiega jej przyklejeniu. Funkcja ta znacznie ułatwia rozpoczęcie procesu spawania.

IGBT – tranzystor bipolarny z izolowaną bramką. Wykorzystuje się go w spawarkach inwertorowych, aby zredukować straty mocy i zakłócenia elektromagnetyczne. Przekłada się to na zwiększenie wydajności źródła prądu oraz możliwość jego dostosowania do zmian parametrów.

Jeziorko spawalnicze – nadtopiony metal, który po zastygnięciu tworzy spoinę.

Lico spoiny – zewnętrzna strona spoiny.

Lutospawanie – proces łączenia metali, w którym połączenie powstaje w wyniku stopienia lutu, a nie spawanego materiału. Sama technika i sposób przygotowania krawędzi łączonych przedmiotów przypominają spawanie metodą MIG/MAG. Wykorzystuje się przy tym jednak znacznie mniej energii.

Łuk końcowy – funkcja, która na końcu spawania przez chwilę obniża prąd. Ma to ograniczyć powstawanie wad spawalniczych.

Łuk pilotujący – funkcja, która na chwilę obniża prąd na początku spawania. Ułatwia to rozpoczęcie spawania, co przekłada się na zwiększenie precyzji.

Łuk spawalniczy – impuls elektryczny, który przepływa pomiędzy elektrodą a miejscem spawanym. Jego wysoka temperatura pozwala na topienie się materiałów.

Miękki start – funkcja spawarki pozwalająca uzyskać niższy prąd spawania na początku procesu. Po jej zakończeniu prąd wzrasta do wartości docelowej. Dzięki temu łatwiej rozpocząć proces spawania.

Migomat – jedno z określeń spawarek wykorzystywanych do spawania metodami MIG/MAG.

Narastanie prądu – stopniowe zwiększanie prądu spawania aż do uzyskania wartości docelowej. Czas narastania ustalany jest przez użytkownika. Funkcja ma zapobiec powstaniu początkowego rozprysku.

Osprzęt spawalniczy – akcesoria umożliwiające realizację procesu spawania. Wyróżnić można tutaj w szczególności uchwyty spawalnicze, przyłbice czy też palniki gazowe.

Oznaczenia spoin spawalniczych – symbole, za pomocą których określa się rodzaj spoin. Umieszcza się je m.in. na rysunkach technicznych.

Palnik gazowy – jeden z elementów wykorzystywanych w procesie obróbki, cięcia i spawania gazowego. Umożliwia on mieszanie się ze sobą gazu palnego i tlenu. Ma to na celu wytworzenie odpowiedniego płomienia.

Podajnik drutu spawalniczego – sprzęt pozwalający ustabilizować drut w czasie spawania.

Prąd spawania – wartość wyrażona w amperach. Inaczej natężenie prądu. Parametr ten dobiera się do rodzaju i grubości spawanego materiału, co przekłada się na powstanie trwałej i estetycznej spoiny.

Prędkość spawania – szybkość, z jaką przemieszcza się drut z jarzącym się łukiem.

Przewód masowy – odpowiada za prawidłowy przepływ prądu przez spawany materiał. Z jego pomocą podłącza się spawany element do obwodu urządzenia spawalniczego.

Przyłbica spawalnicza – środek ochrony BHP wykorzystywany w trakcie prac spawalniczych. Chroni twarz i oczy operatora przed iskrami i promieniowaniem. Przyłbice zakładane są bezpośrednio na głowę spawacza, co zapewnia swobodę obu dłoni.

Puls – możliwość pracy prądem pulsacyjnym. Dzięki temu spoina jest trwalsza i bardziej estetyczna (brak odprysków, prawidłowy wymiar i kształt).
Spawanie AC – spawanie metodą TIG z wykorzystaniem prądu przemiennego. Stosuje się ją głównie do aluminium i jego stopów.

Spawanie ciągłe – spawanie bez robienia przerw.

Spawanie DC – spawanie metodą TIG z wykorzystaniem prądu stałego. Stosuje się ją do stali nierdzewnej i czarnej.

Spawanie FLUX – metoda spawania wykorzystująca drut proszkowy, który wytwarza własną osłonę w trakcie spawania. W związku z tym nie zachodzi potrzeba użycia butli z gazem osłonowym.

Spawanie MAG – proces spawania elektrodą topliwą w osłonie gazu aktywnego, który bierze udział w procesie spawania.

Spawanie MIG – metoda MIG to proces spawania elektrodą topliwą w osłonie gazu obojętnego, który nie bierze udziału w procesie spawania.

Spawanie MMA – zwane również ręcznym spawaniem łukiem elektrycznym. Jest to metoda łączenia materiałów, w której wykorzystuje się elektrodę otuloną. Jest ona jednocześnie źródłem gazu osłonowego. Elektroda topi się i skraca w trakcie pracy, tworząc wraz ze spawanym materiałem jeziorko spawalnicze.

Spawanie TIG – spawanie za pomocą nietopliwej elektrody wolframowej w osłonie gazów obojętnych. Łuk spawalniczy powstaje pomiędzy elektrodą a spawanym materiałem.

Spawarka inwertorowa – bardzo zaawansowany technologicznie rodzaj urządzenia przeznaczonego do spawania. Jako źródło prądu wykorzystuje technologię inwertorową. Jej główną zaletą jest wszechstronność, która pozwala na pracę z wszystkimi rodzajami elektrod. Dzięki temu z jej pomocą można realizować spawanie metodami MIG/MAG oraz MMA/TIG. Jest przy tym dużo lżejsza niż spawarki transformatorowe. Można ją więc bez problemu przenosić. Zużywa też niewiele prądu.

Spawarka transformatorowa – spawarka o dużych wymiarach, przez co traktowana jest raczej jako urządzenie stacjonarne. Źródłem prądu jest w tym przypadku transformator. Jest to sprzęt odznaczający się prostą konstrukcją i niezawodnością.

Spoina – inaczej też spaw bądź połączenie spawane. Miejsce łączenia się materiałów.

Synergia – jedna z funkcji, która znacznie ułatwia spawanie. Umożliwia ona dobór gotowych programów synergicznych o parametrach dostosowanych do pracy z danym materiałem.

Tarcza spawalnicza – środek ochrony osobistej przeznaczony do ochrony twarzy podczas procesu spawania. Wyposażony jest on w rękojeść, która umożliwia przyłożenie tarczy w okolice twarzy.

TIG Lift – zajarzenie łuku stosowane podczas spawania stali. Dochodzi do niego poprzez potarcie elektrody wolframowej o spawany materiał i jej szybkie podniesienie do góry. Dzięki temu nie przywiera ona mocno do materiału i nie dochodzi do jej uszkodzenia. W ten sposób uzyskać można wysokiej jakości spoinę pozbawioną zanieczyszczeń.

Uchwyt spawalniczy – odpowiada za utrzymanie elektrody w prawidłowej pozycji i przesuwanie jej w kierunku spawania. Element ten powinien zostać dostosowany do typu spawarki.

VRD – funkcja zapewniająca bezpieczeństwo przeciwpożarowe. Wyłącza zasilanie od razu po zakończeniu spawania. Redukuje też napięcie na elektrodzie otulonej do wartości bezpiecznej.

Oczywiście stworzony przez nas słownik spawalniczy zawiera tylko ułamek wiedzy związanej z branżą spawalniczą. Niemniej są to podstawy, z którymi warto się zapoznać – zarówno podczas realizacji procesu, jak i wyboru odpowiedniego oprzyrządowania. Na wiele z tych pojęć natrafisz bowiem w naszym e-sklepie. Dzięki ich znajomości dobór odpowiednich narzędzi stanie się znacznie łatwiejszy, a podejmowane przez Ciebie decyzje będą w pełni świadome.